Anoplura czyli wszy żyjące u człowieka należą do rodzaju Pediculus. Zależą one do dwóch gatunków lub ras zasadniczych a mianowicie Pediculushumanuscorporis (vestimenti) czyli wesz odzieżowa i Pediculushumanuscapitis czyli wesz głowowa. Obu tych form nie należy uważać za odrębne gatunki, gdyż krzyżują się one ze sobą i dają płodne potomstwo. Poza tym okazało się, że chociaż wesz głowowa różni się w wielu cechach morfologicznych i biologicznych od wszy odzieżowej to jednak może się ona już w czwartym pokoleniu przekształcić w wesz odzieżową.
Że rzeczywiście chodzi tu o rasy blisko siebie stojące, na to wskazują badania nad innymi wyróżnionymi rasami wszy. Wesz żyjąca we włosach murzynów (Pediculus humanus nigritarum) jest. zbliżona do odzieżowej, podobnie jak i wesz ze wschodniej Azji (Pediculus humanus marginatus ). Według Ewinga łączy ona cechy wszy odzieżowej i głowowej. Wesz głowowa jest znów bardzo spokrewniona z ,wszą Indian Ameryki, którą Ewing znalazł także w starych mumiach i skalpach Indian. Autor ten zalicza te wszy do rasy Pediculus humanus americanus.
Pediculus huraanus corporis. Na ciele wszy odzieżowej, którego długość wynosi powyżej 3 mm zauważymy wyraźnie trzy odcinki ciała tj. głowę, tułów i odwłok. W przedniej części głowy znajduje się mały rurkowaty odcinek okalający otwór gębowy. Na głowie znajdują się dwa oczka i czułki. Samce są nieco mniejsze od samic koniec odwłoku u samic jest wcięty. Wesz posiada barwę szaro-żółtawą, po nassaniu jasno czerwoną, Nie wszystkie osobniki są zresztą jednakowo ubarwione. Czasami ilość pigmentu zwiększa się w miarę wylinek. Wesz odzieżowa znajduje się głównie w odzieży a szczególnie w bieliźnie. Wszy szczególnie trzymają się w spodniej bieliźnie trykotowej, w szwach ubrania, znajdujemy je również w kocach, słomie sienników, a nawet w piasku i w ziemi, na której spoczywali zawszeni ludzie lub ich ubrania. Temperatura optymalna wynosi dla wszy odzieżowej 28-30°C. W czasie wyższej gorączki wszy puszczają chorego. Długość życia wynosi około 40 dni. Już w około 24-36 godzin po ostatniej wylince następuje zapłodnienie i samice składają jaja, szczególnie w szwach bielizny, czyli tzw. gnidy przylepione wydzieliną specjalnych gruczołów do nitek ubrania, bielizny i do włosów. Białawe, owalne jaja, 0,5-0,8 mm długie posiadają wieczko i z nich po 5-20 dni zależnie od ciepłoty otoczenia a także i wilgoci wylęgają się formy młodociane, które prawie zaraz atakują człowieka. Pobierają one pokarm często, nakłuwając skórę szczególnie w czasie spoczynku żywiciela. Wszy mogą pobierać tylko krew płynącą w naczyniach. Wesz ludzka tylko z trudnością pobiera krew zwierzęcą (małpy, świni), wiadomo też, że krew jednych osobników, wszy pobierają chętniej niż innych. Młoda wesz przechodzi trzy wylinki mniej więcej w ośmiu dniach, po czym następuje wkrótce kopulacja powtarzana wielokrotnie. Obliczają, że rozwój od jaja aż do złożenia pierwszych jaj trwa 15 dni. Przeciętnie jedna samica składa około 80 jaj.
Szczególnie dokuczliwą jest plaga wszy w okresie zimy. Wówczas bowiem grubsze ubrania zapewniają najlepszą dla nich temperaturę. W lecie natomiast ilość wszy zmniejsza się znacznie. Podobnie i w okolicach tropikalnych wszy nie są tak liczne jak w klimacie umiarkowanym czy nawet na północy. Wytrzymałość wszy na głód szczególnie w wyższej ciepłocie nie jest znaczna, tak że giną zazwyczaj po dwóch dniach. Ciepłota powyżej 50°C zabija je w ciągu paru minut, wytrzymalsze są natomiast na mróz. W -7°C żyją wiele godzin, w -17°C dwie godziny. Gnidy wytrzymałe są na działanie zimnej wody, a wszy dojrzałe giną w wodzie mającej około 30°C dopiero po paru godzinach.
Czasami ilość wszy pasożytujących na jednym tylko osobniku jest bardzo duża (w jednej koszuli może ich być kilkanaście tysięcy). Ustawiczne wędrówki wszy po ciele wywołują uczucie świądu, które zakłóca spoczynek. Poza tym, ukłucia wywołują ze swej strony świąd, drapanie i wtórne zakażenia bakteryjne. Ukłucia wszy mogą spowodować czasem ogólną wysypkę i gorączkę i zaciemnienie miejscowe skóry na skutek przenikania krwinek czerwonych z nakłutego naczynia i dalszego rozkładu hemoglobiny. Najważniejsze jednakże znaczenie posiadają wszy jako przenośniki chorób zakaźnych, a szczególnie duru osutkowego czyli tyfusu plamistego. Zarazkiem duru osutkowego jest Rickettsia prowazekii, mała owalna forma nie dosięgająca 0,001 mm dług. Rickettsje rozmnażają się przez podział poprzeczny. Wesz zakażona zarazkami duru osutkowego przez pobranie krwi człowieka nie przenosi od razu choroby na osobnika zdrowego. Zarazki bowiem pobrane przez wesz z krwią chorego atakują komórki nabłonkowe żołądka i jelita wszy, w których rozmnażają się bardzo szybko. Komórki pękają i zarazki w dużej ilości zostają wydalone z kałem wszy, w którym po wysuszeniu zachowują przez miesiące zdolność do zakażenia. Człowiek ulega zakażeniu wprowadzając zarazki znajdujące się w złożonym kale wszy przez drapanie się. Z chwilą uzyskania po raz pierwszy skutecznej szczepionki z zakażonych wszy przez prof. R. Weigla walka z durem osutkowym weszła na nowe tory. Obecnie wyrabia się także szczepionki z zakażonych błon rozwijającego się jaja kurzego lub używa się szczepionek z żywych rickettsji. Z chwilą taniej i doskonałej metody odwszawiania za pomocą DDT punkt ciężkości walki z durem osutkowym przeniósł się na tępienie wszy jako przenośnika. Nie tylko bowiem DDT jest tańszym i daleko łatwiejszym środkiem w użyciu niż dawne metody odwszawiania przez kąpiele, dezynfekcje ubrań w wysokiej temperaturze i działania cyjanowodorem, ale oprócz tego o wiele skuteczniejszym. Wydaje się, że w przyszłości szczepienia ochronne będą raczej stosowane tylko dla samego personelu przeprowadzającego odwszawianie. W ten przynajmniej sposób zapatrują się uczeni amerykańscy, którzy w czasie ostatniej wojny zdobyli doskonałe doświadczenie z wybuchającymi od czasu do czasu epidemiami duru osutkowego.
Wesz odzieżowa jest przenośnikiem Rickettsia quintana powodującej u człowieka rickettsję znaną jako gorączka wołyńska, albo gorączka okopowa. Rozwój tej rickettsji odbywa się głównie w świetle żołądka wszy, a nie wewnątrz komórek. Zakażenie pochodzi do skutku podobnie jak przy durze osutkowym przez kał zakażonej wszy.
Wreszcie dur powrotny powodowany przez Spirochaete obermeieri (recurrentis ) przenosi również wesz odzieżowa. W ustroju, wszy krętki zakażają różne narządy i przez jaja przenoszą się na następne pokolenie. Wbrew niektórym autorom, którzy przyjmują, że zakażenie człowieka dochodzi do skutku przez zgniecenie wszy i dostanie się zarazków w obręb ranek, powstałych przez ukłucie pasożytów względnie drapanie. Rocha Lima donosi o zakażeniu przez samo tylko ukłucie zakażonych wszy.
