Sarkocystoza – Sarcocystis hominis
Sarcocystis hominis jest rzadko występującym chorobotwórczym pierwotniakiem z rodziny Sarcocystidae (podtyp Coccidia). Pasożyt wywołuje u człowieka tak zwaną chorobę atakującą jelito cienkie przewodu pokarmowego oraz tkankę mięśniową. Sarcocystis hominis jest pierwotniakiem kosmopolitycznym – zarażenia nim obserwuje się na całym świecie. Częstość zarażenia w Polsce jest niedostatecznie poznana. Szacuje się ją na kilkanaście procent, przy czym większą ilość zarażeń obserwuje się u dzieci.
Do zarażenia pierwotniakiem Sarcocystis hominis dochodzi przez jamę ustną, poprzez połknięcie sporocysty wraz z zarażoną nimi wodą lub pokarmem. Do zarażenia może dojść również poprzez spożycie mięsa zarażonego sarkocystami Sarcocystis hominis.
Cykl rozwojowy Sarkocystoza jest dość złożony: w podtypie Coccidia wyodrębnia się etapy rozmnażania bezpłciowego (zachodzące w mięśniach) oraz etapy rozmnażania płciowego przebiegające w świetle jelita. Można wyróżnić stadia rozwojowe takie jak: sporocysta, sporozoit, schizont, merozoit, mikro- i makrogamety, zygota, oocysta i inne. Sporocysta po dostaniu się do organizmu człowieka przekształca się w sporozoity, które w komórkach nabłonkowych jelita cienkiego przechodzą w schizonty. Schizonty po wielokrotnym podziale rozpadają się na merozoity, które przekształcają się w mikro- i makrogamety, bądź wraz z makrofagami krwi przedostają się do tkanki mięśniowej (np. jelit) tworząc tam wypełnione bradyzoitami sarkocysty. W procesie rozmnażania płciowego mikrogametocyty wytwarzają mikrogamety a makrogametocyty tworzą makrogamety. Gamety łączą się tworząc zygotę, która otacza się otoczką i w wyniku tego powstaje oocysta. Następnie oocysta zostaje wydalona z kałem, gdzie w środowisku zewnętrznym podlega dalszym podziałom tworząc inwazyjną sporocystę.
Mała, owalna oocysta o wymiarach 13-17×7,7-11µm, ze zwężonym jednym biegunem ma kształt „cytrynkowaty”. W środku oocysty znajdują się 2 owalne zlepione ze sobą sporoblasty lub 2 spory. Otoczka oocysty Sarkocystoza jest tak cienka, iż znajdujące się wewnątrz sporoblasty mogą się przez nią uwypuklać i zmieniać jej kształt.
Sarkocystoza powoduje u człowieka tak zwaną sarkocystozę przewodu pokarmowego lub mięśni.
W stadium ostrym tej choroby obserwuje się:
- biegunkę
- bóle brzucha
- podwyższoną temperaturę ciała
W postaci przewlekłej sarkocystozy, kiedy pierwotniak może zagnieżdżać się w tkance mięśniowej różnych części ciała, odnotowuje się:
- bóle mięśniowe
- utratę łaknienia
- złe samopoczucie
- stany podgorączkowe
- możliwe są również zarażenia Sarcocystis hominis przebiegające bezobjawowo
W diagnostyce laboratoryjnej sarkocystozy wykorzystuje się badania koprologiczne kału. W preparatach bezpośrednich kału (sporządzonych w soli fizjologicznej i płynie Lugola) oraz w preparatach kału wykonanych metodami zagęszczającymi (np. metodą Faust’a) poszukuje się oocyst o charakterystycznym dla Sarkocystoza kształcie.
Cykl rozwojowy Sarkocystoza
